Türk mevzuatına göre nüfusu 10.000’i geçen yerleşim alanlarında imar planı hazırlanması zorunludur. Bu sınır, planlı kentleşmenin temelini oluşturur. Nüfusu 10 binin altında olan yerleşimlerde ise belediyeler, bölgesel ihtiyaçlara göre plan hazırlayıp hazırlamamaya kendileri karar verebilir.
İmar planı uygulamasında aşağıdaki unsurlar belirlenir:
Yapı yoğunluğu ve kat adedi
Yol güzergahları ve genişlikleri
Yapı adaları ve parsel sınırları
Park, yeşil alan ve sosyal tesis alanları
Konut, ticaret, sanayi, eğitim ve sağlık alanlarının yerleri
Bu bilgiler sayesinde bölgedeki yapılaşma düzenlenir ve kontrol altına alınır. Ayrıca, altyapı hizmetlerinin (elektrik, su, kanalizasyon, ulaşım vb.) planlı bir şekilde götürülmesi sağlanır.
İmar planı uygulaması şu adımlarla gerçekleştirilir:
Plan Hazırlığı: Halihazır haritalar, kadastro verileri ve alan analizleri üzerinden imar planı taslağı hazırlanır.
Onay Süreci: Hazırlanan plan belediye meclisi veya ilgili kurumlarca onaylanır.
Askı ve İtiraz: Plan halkın incelemesine sunulur. Bu aşamada itirazlar değerlendirilebilir.
Uygulama: Plan yürürlüğe girdikten sonra parselasyon işlemleri, kamulaştırmalar ve yapı ruhsatları plan hükümlerine göre düzenlenir.
İmar planı uygulaması, çarpık kentleşmenin önlenmesi, afet risklerinin azaltılması, sosyal yaşam kalitesinin artırılması ve doğal kaynakların korunması açısından kritik öneme sahiptir. Bu uygulama sayesinde şehirler hem bugünün hem de geleceğin ihtiyaçlarına göre yapılandırılır.